In de context van de erosie van democratische instellingen probeert de Europese Unie (EU) – in samenwerking met nationale, regionale en lokale overheden – haar beleid dichter bij de burgers te brengen, in overeenstemming met het actieve subsidiariteitsbeginsel. Geïnformeerd door dit concept hebben partners onder leiding van de TU Delft het project Democratizing jUst Sustainability Transitions of DUST opgezet, als reactie op de Horizon Europe call ‘De toekomst van democratie en burgerparticipatie’. Het project werd geselecteerd voor financiering door de EU en startte op 1 februari 2023.
DUST zal nieuwe participatieve instrumenten ontwikkelen en operationeel maken voor proactieve en strategische burgerbetrokkenheid bij duurzaamheidstransities. Het zal op ontwerp gebaseerde territoriale instrumenten combineren met digitale instrumenten voor burgeroverleg op schaal. Het project richt zich op een bepalende maatschappelijke en democratische uitdaging voor Europa, namelijk het horen van de stemmen van de minst betrokken gemeenschappen, vooral in structureel zwakke regio’s die afhankelijk zijn van energie-intensieve industrieën, die het meest zullen worden getroffen door transities naar een duurzamere toekomst. Voortbouwend op het concept van 'actieve subsidiariteit' zal het project een innovatieve mix van onderzoeksmethoden en experimentele burgerparticipatie gebruiken om de determinanten van participatie in de besluitvorming over duurzaamheidstransities op verschillende overheidsniveaus te begrijpen en effectief beleid te ontwikkelen. aanbevelingen voor inclusieve betrokkenheid van het maatschappelijk middenveld.
In haar beoordeling van het voorstel heeft de EU de nadruk gelegd op “het innovatiepotentieel dat voortkomt uit een schaalbaar model, dat zich richt op een grote verscheidenheid aan scenario’s en het maatschappelijk middenveld betrekt bij overleg en co-creatiebeleid”, en op de interdisciplinaire aanpak van DUST, die “op overtuigende wijze integreert kennis uit de politieke wetenschappen, beleidswetenschappen, planning en ontwerp”. De DUST-experimenten, die – onder de noemer Regional Futures Literacy Labs – een hybride format van ontwerpgestuurde en digitale hulpmiddelen voor burgeroverleg op grote schaal zullen testen, worden beschreven als essentieel werk.
DUST ontvangt financiering uit het Horizon Europe-programma van de Europese Commissie (Grant Agreement ID: 101094869), met een budget van 2,7 miljoen euro. Het wordt geleid door de TU Delft, met een zeer bekwaam en enthousiast consortium bestaande uit 13 partnerinstellingen Europa. Het project duurt drie jaar en start vanaf 1 februari 2023.