W dniach 17 i 18 kwietnia 2023 w Delft w Holandii odbyło się spotkanie inaugurujące projekt DUST. Dla wielu partnerów była to pierwsza okazja do osobistego spotkania i podzielenia się przemyśleniami, perspektywami i wizjami projektu. Wartość bycia twarzą w twarz i tworzenia prawdziwych kontaktów jest ogromna i odzwierciedla ambicje projektu. W ciągu dwóch dni omówiono wiele tematów, angażując partnerów projektu i osoby zewnętrzne. Czytaj dalej, aby zobaczyć, co zostało omówione i jak kształtuje się pozycjonowanie projektu!
DUST w perspektywie UE
Nora Allavoine z Komisji Europejskiej (DG ds. Badań Naukowych i Innowacji) przedstawiła przegląd kontekstu politycznego DUST. Podkreśliła znaczenie zrozumienia i włączenia istniejących narracji na poziomie lokalnym do pracy ze społecznościami najmniej zaangażowanymi. Jej koleżanka Samuela Caramanica z Europejskiej Agencji Wykonawczej ds. Badań Naukowych i agencji finansującej DUST uzupełniła swoją prezentację dodatkowymi szczegółami na temat programu badawczego UE dotyczącego uczestnictwa w demokracji.
Koordynacja projektu DUST
Oczywiście żaden kick-off nie mógł obejmować spraw organizacyjnych. Prezentacje Anny Gralki (TU Delft), Samira Amina i Yoanna Cloueta (Instytut ISOCARP) omawiały, jak usprawnić wdrażanie działań w DUST i jak zachować efektywną komunikację przez cały czas. Praktyki te są niezbędne podczas pracy w dużych zespołach i nad złożonymi treściami i służą maksymalizacji potencjalnego wpływu projektu.
DUST Interaktywne dialogi
Pierwszego dnia po południu odbyły się trzy równoległe sesje, podczas których omawiano kluczowe aspekty koncepcji projektu i korzystano z wiedzy uczestników.
Sesja 1: Komunikatywny wymiar DUST - alternatywne narracje i uczenie się afektywne
Próbując zrozumieć istniejące historie dotyczące transformacji i nawiązać z nimi kontakt, projekt DUST ma na celu opracowanie solidnej strategii komunikacji, która uwzględnia wpływ narracji na zarządzanie, media i inne aspekty procesu transformacji. Podczas sesji moderowanej przez Lei Qu z TU Delft i Samira Amina z Instytutu ISOCARP nacisk położono na badanie alternatywnych narracji i uczenia się afektywnego jako podstawowych elementów wymiaru komunikacyjnego DUST. Uczestnicy dyskutowali, jak zidentyfikować społeczności, z którymi DUST będzie chciał nawiązać kontakt, oraz w jaki sposób można ułatwić zaangażowanie poprzez zrozumienie alternatywnych narracji i stosowanie komunikacji afektywnej, skupiając się głównie na społecznościach, które zarówno nie chcą, jak i nie są w stanie.
Sesja 2: Analiza i ocena udziału najmniej zaangażowanych społeczności w podejściu terytorialnym do sprawiedliwych zmian w zakresie zrównoważonego rozwoju
Kluczowym aspektem na tym etapie projektu jest opracowanie ram analitycznych do oceny zaangażowania obywateli w regionach objętych Funduszem na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. W drugiej sesji, moderowanej przez Neli Georgievę z Uniwersytetu Strathclyde i Uwe Sedült z Uniwersytetu w Zurychu, omówiono kluczowe aspekty podejścia DUST. Jeden istotny aspekt dotyczył przeprowadzenia ankiety wśród obywateli w celu zebrania spostrzeżeń. Poruszono zarówno kwestie praktyczne, jak i koncepcyjne dotyczące metodologii badania. Badanie powinno skupiać się na „potencjalnym” udziale obywateli w innowacjach demokratycznych, wykorzystując wspólną analizę do pomiaru postrzegania różnych sposobów rządzenia. Podejście to rzuciłoby światło na perspektywę obywateli dotyczącą angażowania się w przyszłe procesy demokratyczne. Kolejnym istotnym elementem omawianym była metodologia Actor Process Events Scheme (APES). Uczestnicy debatowali nad zakresem domeny polityki, która ma być badana w ramach APES, biorąc pod uwagę równowagę szerszych strumieni polityki i bardziej ukierunkowanych faz polityki opartych na projektowaniu.
Sesja 3: Instrumentalny wymiar DUST – hybrydowego formatu zaprojektowanych narzędzi terytorialnych i cyfrowych.
Aby wspierać skuteczne zaangażowanie, ważne jest zidentyfikowanie i dotarcie do różnych grup społecznych w regionach objętych projektem. Leneisja Jungsberg z Nordregio poprowadziła sesję, podczas której uczestnicy podkreślili znaczenie ustanowienia kanałów dostaw łączących różne podmioty. Za potencjalne kanały dystrybucji wskazano na przykład w Polsce i na Gotlandii zaufane organizacje, takie jak straż pożarna, kolektywy sprzątające i stowarzyszenia rolnicze. Ponadto uznano, że tradycyjne kanały komunikacji mogą nie odpowiadać niektórym grupom, zwłaszcza młodym ludziom. Aby zwiększyć zaangażowanie, zasugerowano nawiązanie z nimi kontaktu w często odwiedzanych przez nich miejscach, takich jak gabinety paznokci, salony fryzjerskie, zakłady fryzjerskie, i zbadanie możliwości wykorzystania platform do współtworzenia sztucznej inteligencji. Wykorzystanie technologii sztucznej inteligencji nie tylko przynosi korzyści projektowi DUST, ale także wyposaża młodych ludzi w cenne narzędzia do czytania i pisania, które przydadzą im się w przyszłości.
Dialogi partnerów społecznych i członków Rady Doradczej
Drugi dzień spotkania inaugurującego rozpoczął się dyskusją na temat włączenia i charakteru najmniej zaangażowanych społeczności w regionach DUST. Dyskusja wyraźnie ujawniła wieloaspektowy charakter najmniej zaangażowanych społeczności w regionach objętych studium przypadku. Sprostanie ich różnorodnym potrzebom i wyzwaniom wymaga dostosowanego podejścia i innowacyjnych strategii. Tylko poprzez uznanie odmiennej demografii, dziedzictwa i pozycji najmniej zaangażowanych społeczności DUST może wspierać znaczące zaangażowanie i utorować drogę do sprawiedliwej transformacji w tych regionach.
Seminarium DUST
DUST Spotkanie inauguracyjne zakończyło się publicznym seminarium w celu omówienia różnych tematów związanych z projektem, od polityki spójności po udział obywateli.
Martin Ferry z Uniwersytetu Strathclyde omówił ewolucję udziału zainteresowanych stron w polityce spójności UE. Podkreślił zastosowanie zasady partnerstwa, zaangażowanie szczebla lokalnego poprzez instrumenty terytorialne oraz rosnący nacisk na udział obywateli w nowym Celu Polityki 5 „Europa bliżej obywateli” na lata 2021-2027.
Ellen van Bueren z TU Delft podkreśliła znaczenie udziału obywateli w politykach dotyczących sprawiedliwej transformacji w kierunku zrównoważonego rozwoju. Kluczowe wyzwania obejmują włączenie bezbronnych społeczności i zbadanie zgodności interesów obywateli z interesami politycznymi. W prezentacji omówiono także zinstytucjonalizowane miejsca uczestnictwa, odpowiednią skalę podejmowania decyzji oraz wiedzę, możliwości i zainteresowania zaangażowanych osób.
Paolo Graziano z Uniwersytetu w Padwie skupił się na aktywnej solidarności i zaangażowaniu obywateli w kontekście wielopoziomowym. Wyzwania proceduralne obejmują projektowanie, formułowanie i wdrażanie polityki, natomiast możliwości włączenia obejmują rozpowszechnianie informacji politycznych, mapowanie i tworzenie sieci podmiotów społecznych oraz fora dyskusyjne współorganizowane z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego i stowarzyszeniami młodzieżowymi.
Cristina Cavaco z Uniwersytetu w Lizbonie przedstawiła studium przypadku dotyczące modelu terytorialnego portugalskiego programu planowania i rozwoju przestrzennego z 2007 roku. W badaniu uwydatniono binarną wizję między terytoriami posiadającymi władzę i witalność gospodarczą a regionami pozostającymi w tyle, pomimo funduszy w ramach polityki spójności i podejścia w polityce terytorialnej. Pojęcie „wywoływania przyszłości” zostało wprowadzone, aby podkreślić siłę wyobrażeń i map w wywoływaniu alternatywnych wyobrażeń społeczno-przestrzennych.
Adam Drobniak z Akademii Ekonomicznej w Katowicach omówił wyzwania stojące przed sprawiedliwą transformacją w polskich regionach węglowych, badając złożoność i dylematy stojące przed tym procesem.
Artur Ochojski z Akademii Ekonomicznej w Katowicach, reprezentujący zespół BOLSTER, omówił Fora Wielostronne (MAF) jako platformy partycypacyjne dla aktorów dotkniętych transformacją. Celem MAF jest zwiększenie akceptacji społecznej, uwzględnienie potrzeb grup marginalizowanych i rozwój modeli zarządzania partycypacyjnego.
Wniosek
Przez dwa dni spotkanie inauguracyjne DUST zapewniło platformę do owocnych dyskusji na temat angażowania najmniej zaangażowanych społeczności w przejścia na zrównoważony rozwój. Spotkanie podkreśliło znaczenie zrozumienia istniejących narracji, wykorzystania komunikacji afektywnej i innowacyjnych narzędzi wspierających zaangażowanie. Energia we wszystkich dyskusjach była wysoka, a dzięki wielu głosom i perspektywom obecnym w projekcie nie możemy się doczekać, co z tego wyniknie!